Ontwerpen voor inclusie met laag­geletterden

Tips over gebruik van digitale middelen, communicatie, werven, belonen, uitvoermethode en de analyse:

Gebruik van digitale middelen

Wees voorzichtig met het inzetten van digitale communicatiemiddelen en het uitvoeren van digitale taken. Angst voor de computer komt veel voor bij laaggeletterden; ze zien computers als complex en onpersoonlijk. Daarnaast hebben veel laaggeletterden weinig ervaring met het gebruik van een computer, wat kan leiden tot angst om fouten te maken.

Communicatie

Het gebruik van tekst is prima. Houd het wel duidelijk en kort, zodat dit gemakkelijk te begrijpen is. Geef deelnemers voldoende tijd om te lezen en antwoord te geven. Bied communicatie en instructiemateriaal eventueel in alternatieve vormen aan. Neem instructies bijvoorbeeld mondeling met de deelnemers door.

Werven

Vanwege de schaamte die sommige mensen hebben over hun laaggeletterdheid, kan het moeilijk zijn om deelnemers voor je onderzoek te vinden. Een ingang om contact te leggen met laaggeletterden zijn (lokale)organisaties die laaggeletterdheid bestrijden, of via taallessen voor volwassenen. Via-via werven kan ook goed werken: vraag mensen, of al aangemelde deelnemers of ze nog anderen kennen die ook aan de criteria voldoen.

Uitvoeren methode

Houd onderzoekssessies interactief en informeel, om te vermijden dat de deelnemers het gevoel hebben getest te worden. Benadruk dat het niet gaat om het testen van de deelnemers, maar om het verkrijgen van hun reacties, ideeën en meningen. En dat deze zeer waardevol zijn bij het ontwerpen of verbeteren van je product of dienst. Let als facilitator op je houding en gedrag, zorg ervoor dat deelnemers zich niet anders voelen. We hebben allemaal wel eens meegemaakt dat interactie of communicatie verwarrend of onduidelijk was. Deelnemers met laaggeletterdheid zijn experts in aangeven waar dit voor hun een probleem kan vormen.

Belonen

Beloning werkt motiverend. Zorg bijvoorbeeld voor een vergoeding in de vorm van geld, een tegoedbon, of cursus. Maak afspraken over wanneer de deelnemers de vergoeding ontvangen (afronden activiteit, aanwezigheid etc.). Vergoed ook reiskosten die deelnemers maken om mee te kunnen doen aan je onderzoek.

Analyse

Besteed extra aandacht aan de dingen die zijdelings of na afloop van een sessie nog verteld worden. Het kan zijn dat deelnemers zich hiervoor schamen, wat een indicatie is van een belangrijk probleem. Let ook op onderwerpen waar, om vergelijkbare reden, juist niet over gepraat wordt.